choinka

     Legenda głosi, że święty Bonifacy w VIII wieku przybył do zachodniej Europy, aby nawracać pogańskie plemiona frankijskie. Rozkazał ściąć olbrzymi dąb, któremu od wieków oddawano cześć. Upadając, drzewo zniszczyło wszystkie inne drzewa rosnące w pobliżu, oprócz jednej młodej sosny (a według innej wersji jodły). Bonifacy uznał to za znak z nieba. Sosna miała symbolizować wiarę chrześcijańską, zdolną do przetrwania wszelkich kataklizmów. Później połączono ten symbol z czczonym od stuleci momentem zimowego przesilenia, czasem narodzin najważniejszych albo jednego z najważniejszych bogów jak Ozyrys, Mitra. Początkowo Boże Narodzenie wyznaczono na 6. stycznia, dopiero w 431 roku n.e. przeniesiono je na 25. grudnia, poprzednio czczonego na Bliskim Wschodzie jako dzień narodzin boga Mitry.

    Sama tradycja obecności w domu zielonych gałązek jest bardzo stara. Już starożytni Rzymianie ozdabiali drzewa liściaste bluszczem i laurem. W ten sposób chcieli udobruchać boga urodzaju. Podobnie czynili Celtowie - tyle tylko, że oni wykorzystywali jemiołę, czy Egipcjanie - którzy znosili zielone liście palm daktylowych do swoich domów. I jak dla druidów żywe gałązki ostrokrzewu były symbolem wiecznego życia, tak w mitologii nordyckiej symbolizowały odrodzenie boga światła i piękna - Baldera.

    Choinki - głównie jodły i świerki - pojawiły się znacznie później. Wiemy, że poganie znosili do swoich domów gałązki drzew iglastych. A kiedy zaczęli przynosić całe drzewka? Tego dokładnie nie wiemy. Powszechnie uznaje się jednak, że to niemieccy protestanci jako pierwsi zaadaptowali zwyczaj strojenia drzewek. Najstarsze informacje o drzewku przyozdabianym na święta pochodzą z XV-XVI wieku. W tamtych czasach mieszkańcy Alzacji ustawiali w domach drzewka iglaste i przyozdabiali je naturalnymi ozdobami, jak jabłka, orzechy, ciasteczka, czy też wykonywali ozdoby z papieru. Co ciekawe, takie zwyczaje były krytykowane przez kościół, który traktował je jako obrzędy pogańskie!

    Ozdoby wiszące na choince nie mogły być przypadkowe. Miały stanowić reprezentację tego, co dla domowników najlepsze i jako dobra wróżba przyciągnąć w nadchodzącym roku pomyślność dla wszystkich.

• jabłka - symbol zdrowia i urody, ale też pożywienie dla wigilijnych duchów odwiedzających dom

• orzechy w złotku - miały zapewnić dobrobyt i wzmocnić siły witalne

• piernik z miodem - symbol zamożności domu, wróżył też dostatek na stole w przyszłym roku

• ozdoby z opłatka - szczególnie te wykonywane przed świętami wspólnie w rodzinnym gronie, umacniały miłość, zgodę, harmonię oraz wzajemny szacunek w rodzinie

• łańcuchy - wzmacniały rodzinne więzi

• ozdoby ze słomki, ziarna i wydmuszek - miały zapewnić rolnikom dobre plony i dostatek jajek od kur

• lampki i bombki - zwłaszcza kolorowe, chroniły dom od uroku, broniły dostępu demonom i odwracały ludzką nieżyczliwość od domowników

• gwiazda na czubku - obecnie często zastępowana figurką aniołka, to pamiątka gwiazdy betlejemskiej, miała wskazywać drogę zabłąkanym, a zwłaszcza pomagać w powrocie do domu członkom rodziny 

• aniołek - to symbol opiekuna całego domu, a także zwiastun radosnych nowin

• dzwonki - to również zapowiedź dobrych nowin, radosnych wydarzeń w życiu rodziny, dobry los, ich łagodny dźwięk miał odganiać złe moce a przyciągać dobre