dzika róża

    Dzika róża (znana także pod nazwą róży polnej) rośnie w całej Europie, Azji Mniejszej i w północnej Afryce. Jest niezbyt wysokim krzewem o silnych, łukowato wygiętych pędach, pokrytych haczykowatymi kolcami. 

    O jej właściwościach leczniczych pisali już starożytni greccy lekarze, a wśród nich Hipokrates. Przy nieżytach żołądka zalecano podawanie płatków róż gotowanych w winie, a roztarte płatki - do okładów w chorobach skórnych. Stosowano także płatki róż w leczeniu chorób oczu i uszu. Później Karol Wielki zarządził obowiązkową uprawę róż w posiadłościach cesarskich. W XVII wieku powstała nawet specjalna dziedzina wiedzy - rhodologia, czyli nauka o różach zajmująca się leczeniem 33 niebezpiecznych chorób, które łatwo mogły być uleczone za pomocą wysuszonych owoców róży. Zachwalano także wysuszone płatki róż jako skuteczny środek ściągający i uspokajający.

    W  celach leczniczych używa się owoców dzikiej róży zbieranych tuż przed pełnym dojrzeniem. We współczesnym lecznictwie europejskim używa się wyłącznie owoców róży, zawierających duże ilości kwasu askorbowego, beta-karotenu oraz witaminy z grupy B, zwłaszcza B1 i B2, E, K i P, a także cukry, garbniki, pektyny, kwasy organiczne (głównie cytrynowy i jabłkowy), olejek eteryczny i wiele soli mineralnych.

właściwości i zastosowanie:

- wyciągi z owoców róży mają zastosowanie przede wszystkim jako środek witaminizujący organizm, zwłaszcza przy zakażeniach bakteryjnych, którym towarzyszy wysoka gorączka oraz w przypadkach, kiedy wchłanianie witaminy C jest znacznie utrudnione, jak również jako środek wzmacniający dla słabych dzieci i rekonwalescentów (podawanie zaleca się także podczas leczenia ran, oparzeń i blizn pooperacyjnych)

- ze względu na łagodne działanie rozkurczowe, żółciopędne i moczopędne są one także środkiem pomocniczym w niektórych dolegliwościach wątroby, dróg żółciowych, nerek i przewodu pokarmowego

- odwary z owoców róży zaleca się jako dodatek do kąpieli (działają regenerująco na skórę i gojąco na ranki i wypryski)

- w kuchni owoce róży służą do wyrobu win domowych

- z owoców sporządza się także marmolady, dżemy, konfitury i kompoty, a z płatków - konfitury, soki i aromatyczne octy

- gotowane nasiona róży mają wyraźny zapach waniliowy i z dodatkiem płatków dają smaczną namiastkę prawdziwej herbaty

- cennym środkiem odżywczym może być także nalewka na owocach, syrop lub miód różany

- w domu leczniczy odwar można przygotować, zalewając 1 1/2 łyżki wysuszonych i rozdrobnionych owoców szklanką ciepłej wody i gotując je powoli pod przykryciem około 5 minut; po odstawieniu na 10 minut do naciągnięcia i odcedzeniu, przepłukując na sitku ciepłą, przegotowaną wodą, otrzymuje się pełną szklankę odwaru; pije się go po 1/3 - 2/3 szklanki od 2 do 4 razy dziennie po jedzeniu

- nalewkę przygotowuje się z 500 g owoców i 250 g cukru zalanych 1 litrem mocnego wina lub wódki; pozostawia się ją w ciepłym miejscu na tydzień, po czym cedzi, zlewa do butelek i zażywa 2 razy dziennie po kieliszku

- syrop robi się ze 100 g płatków, które zalewa się na dobę 750 ml wrzątku; po przesączeniu dodaje się 500 g cukru, zagotowuje, zbiera pianę i zagęszcza; przechowuje się go w chłodnym miejscu i przyjmuje 2 razy dziennie po łyżeczce od herbaty

- miód różany przygotowuje się zalewając 250 g suchych płatków 1 litrem wrzątku i pozostawiając je na 12 godzin do przemacerowania; po przesączeniu dodaje się 750 g miodu i gotuje do konsystencji syropu, kilkakrotnie odszumowując; używa się go podobnie jak syropu