manicheizm

     Manicheizm wywodzi się z dualistycznych nauk perskiego proroka Maniego (210 - 277), który głosił, że wszechświat jest tymczasowym skutkiem natarcia sfery ciemności na sferę światła.

    Mani ogłosił się ostatnim z proroków, do których zaliczał Zoroastra, Buddę i Jezusa, przez co oczywiście nie zyskał sympatii wśród wyznawców tego pierwszego, którzy kazali go zabić.

    Jego nauki rozpowszechniły się szybko. W 244 roku dotarły do Egiptu, a w 280 roku do Rzymu, ale w 296 roku cesarz Dioklecjan nakazał, żeby wyznawców tej religii "rzucać w ogień razem z ich ohydnymi pismami". Prześladowani na Zachodzie wyemigrowali na Wschód. Do Chin przybyli w połowie VI wieku. Wznieśli wiele kościołów wzdłuż wschodniego odcinka Jedwabnego Szlaku, w tym w Chang'an.

    Ujgurski chan Bukuk (759 - 780) przyjął ich wiarę i przez następne stulecie manicheizm był oficjalną religią państwa ujgurskiego. 

    Ostatnie zorganizowane gminy manichejskie istniejące w południowych Chinach wymarły w XVI wieku. 

    Wprawdzie święte teksty manicheizmu zostały spisane w języku syriackim aramejskim, lecz w miarę jak wyznanie rozpowszechniało się na Zachód, były tłumaczone na grecki, koptyjski i łacinę.