glukoza

     Glukoza (inaczej dekstroza) jest związkiem należącym do cukrów prostych (monosacharydów), a dokładnie heksoz. Ma postać białego krystalicznego proszku o słodkim smaku. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, jednak nie zmienia jej pH.

    Najprościej rzecz ujmując, to "paliwo biologiczne" do wytwarzania energii w trakcie tlenowego oddychania komórkowego. Najwięcej glukozy zużywa mózg, jednocześnie będąc najbardziej wrażliwym narządem na jej niedobór. Mózg dorosłego człowieka zużywa około 120 gramów glukozy dziennie.

    Glukoza, oprócz tego, że jest źródłem energii dla komórek, jest także źródłem węgla organicznego. Stąd jest ona wykorzystywana jako prekursor do syntezy wielu cząsteczek biochemicznych, np. witaminy C i aminokwasów. Ponadto glukoza jest niezbędna w procesie glikozylacji - procesu polegającego na przyłączania reszt cukrowych do innych cząsteczek. Powstają wtedy glikoproteiny, glikolipidy, peptydoglikany i nukleozydy - związki o ważnych biologicznie funkcjach.

    Glukoza ma zdolność łączenia się ze sobą lub z innymi monosacharydami, np. fruktozą, tworząc di- lub polisacharydy. Dwie połączone cząsteczki glukozy tworzą maltozę, a połączenie glukozy i fruktozy daje sacharozę.

    Glukoza znajdująca się w organizmie człowieka pochodzi przede wszystkim z roślinnych źródeł pokarmowych. Glukoza w dużych ilościach występuje w owocach, takich jak figi, banany, jabłka, winogrona, śliwki, czereśnie oraz warzywach, takich jak cebula, papryka, kukurydza i miodzie. Szczególnie bogate w glukozę są suszone owoce. Źródłem glukozy jest też biały cukier, który używa się do słodzenia kawy, herbaty i wypieku ciast. W przemyśle spożywczym powszechnie stosowany jest syrop glukozowy lub syrop glukozowo-fruktozowy. Znajdziemy go w sokach, napojach gazowanych, ciastach, ciastkach, dżemach oraz płatkach śniadaniowych. Glukoza występuje także w produktach skrobiowych, jak ziemniaki, makarony, kasze, ryż czy kukurydza.

    Nadmiar glukozy dostarczany z pożywieniem powoduje problemy zdrowotne, jak otyłość, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe czy nowotwory.