upaniszady

   Upaniszady to indyjskie teksty filozoficzne, należące do Wed, a uznawane za źródło głównych systemów indyjskiej filozofii. Jest ich około 200, zaś najstarsze powstały w XII - X wieku p.n.e. Przedstawiają one teorię tożsamości Brahmana-Atmana o niezmiennej mocy wypełniającej świat z tą samą niezmienną istotą znajdującą się zarówno w świecie duchowym jak i w każdej odrębnej ludzkiej duszy oraz teorię samsary i prawo karmy. W wielu z nich można znaleźć opisy snów i marzeń sennych, a także stanów bliskich mokszy, czyli uwolnieniu. 

   Chandogya Upaniszad ukazuje mokszę jako formę wolnej istoty podobnej wiatrowi, który wyje wtedy, kiedy ma na to ochotę, bezprzestrzenny i bezczasowy.