bataty i ziemniaki

• Bataty - inaczej słodkie ziemniaki - przewyższają te tradycyjne pod względem wartości odżywczych i właściwości zdrowotnych. Pochodzą z Ameryki Środkowej, a do Europy trafiły za sprawą Kolumba. Z kolei portugalscy odkrywcy zabrali je do Afryki i Indii, które do dzisiaj (obok Chin, Japonii i Wietnamu) są jednym z głównych producentów batatów.

• Na świecie istnieje około 400 odmian batatów o różnym kolorze skórki. Spotkać można czerwone, pomarańczowe, białe, żółte oraz fioletowe. Do tego także miąższ może mieć różną barwę, w zależności od odmiany.

• Te czerwone są doskonałym źródłem likopenu, żółte karotenoidów, a fioletowe zawierają antocyjany czyli silne przeciwutleniacze. Ponadto bataty zawierają takie związki mineralne jak fosfor, potas, wapń, sód, chlor, żelazo, jod, magnez oraz witaminy z grupy B, C i E.

• Bataty można jeść pieczone, ugotowane ze skórką lub grillowane. Na ich bazie można przyrządzać zapiekanki, bądź zupy. Jadalne są nie tylko bulwy, ale także liście. Te ostatnie można spotkać w restauracjach chińskich, filipińskich i japońskich.

ziemniaki

• Ziemniaki były uprawiane przez Inków już 3500 lat temu. Do Europy zawędrowały wraz z Kolumbem, zaś do Polski przywiózł je z wiedeńskiej odsieczy Jan III Sobieski jako dar dla królowej Marysieńki. 

• Wyróżniamy ponad 200 odmian, różniących się między sobą kształtem, kolorem, smakiem i zapachem, z których jedne nadają się na frytki, inne na placki, jeszcze inne do gotowania lub pieczenia albo na sałatkę.

• Są one ważnym źródłem składników mineralnych, wśród których można znaleźć: fosfor, magnez, potas, a ponadto witaminę C oraz błonnik. Żółte odmiany zawierają sporo beta-karotenu, zaś zielone ziemniaki solaninę, która jest szkodliwa dla zdrowia. Z tego też powodu takie bulwy lepiej odrzucić. 

• Ziemniaki dobroczynnie wpływają na układ pokarmowy, pomagając i na zaparcia, i na biegunki. W medycynie ludowej zalecano przy zgadze, nadkwasocie, dolegliwościach wątroby, przy wrzodach żołądka i dwunastnicy sok z surowych ziemniaków, najlepiej tych o czerwonej skórce. Zalecano go pić 3 razy dziennie po jednej lub dwóch łyżeczkach stołowych przed jedzeniem.

• Wywar z gotowanych ziemniaków, bądź obierek rozpuszcza kamienie nerkowe oraz żółciowe. Ziemniaki należy dokładnie umyć i obrać, a obierki ugotować do miękkości. Odwar zlać i wypić szklankę w 3-4 porcjach w ciągu dnia przed jedzeniem. Po 3 tygodniach należy zrobić przerwę i powtórzyć kurację. W tej trakcie wskazane jest ograniczenie spożywania mięsa, dieta powinna być lekka.

• Prostym środkiem łagodzącym ból i zapobiegającym zniszczeniu skóry po oparzeniu jest przyłożenie plastra świeżego ziemniaka, ale uwaga! tylko wtedy, gdy skóra jest zaczerwieniona i nie zrobił się na niej pęcherz. Po podeschnięciu można położyć nową warstwę.

• Na odmrożenia, odparzenia oraz zewnętrzne owrzodzenia pomagają okłady z surowych ziemniaków zmieszanych z oliwą z oliwek lub ewentualnie z odrobiną oleju słonecznikowego.

• Mączka kartoflana doskonale łagodzi skutki zbyt intensywnego opalania się. Wystarczy jedynie poparzone miejsce zwilżyć wodą i grubo posypać kartoflanką.

• Na dolegliwości skórne takie jak wysypki czy świąd zalecane są kąpiele w krochmalu, które powinny trwać 30 minut.

• Z ziemniaków można przygotować tanim sposobem kosmetyk do rąk. Wystarczy jedynie ugotować je w łupinach, obrać, utrzeć i zmieszać ze słodkim albo kwaśnym mlekiem.

• 10-15 minutowe inhalacje nad gotowanymi w niewielkiej ilości wody ziemniakami w łupinach pomagają w infekcjach górnych dróg oddechowych.