kultura hawajska

  "Około 9% hawajskiej populacji nazywa siebie Hawajczykami, mimo że liczba czystej krwi Hawajczyków wynosi poniżej 1%, co daje około 10 000 osób. Wielu Hawajczyków zmarło w XIX wieku z powodu chorób przywleczonych tu przez Europejczyków. Przez ostatnie 150 lat mieszkańcy Hawajów krzyżowali się z innymi rasami, zwłaszcza europejską (po hawajsku: haoles) i chińską. Dziedzictwo kulturalne wysp sięga o wiele głębiej, niż wskazywałaby to niewielka liczba mieszkańców. Niektóre z bardziej znanych aspektów hawajskiej kultury, jak np. muzyka, taniec, potrawy oraz pozdrowienie aloha, przejęte zostały przez wiele innych nacji. 

   Przez minimum 1000 lat polinezyjscy Hawajczycy żyli na wyspach w odosobnieniu. Polinezyjczycy przybyli na Hawaje wielkimi, dwukadłubowymi kanu w dwóch turach: pomiędzy rokiem 400 a 750 z Markizów, a ok. 1100 r. z Tahiti. Ich życie koncentrowało się wokół łowienia ryb, uprawy słodkich ziemniaków, zbierania owoców i hodowli świń. Hawajczycy wiele wiedzieli o astronomii, byli świadomi wpływu pór roku na sadzenie i zbiory roślin. Przypisywali ptakom, rybom i nieożywionym przedmiotom nadludzkie moce.Rzeczy święte nazywali kapu (zakazane). 

   Mijały wieki i Hawajczycy zaprzestali budowania wielkich, oceanicznych statków, a historie o dawno zasiedlanych ziemiach zachowały się w tradycyjnych pieśniach. Zachował się również podstawowy polinezyjski język; imiona przodków i starożytnych bogów zapamiętywano dzięki recytacji drzewa genealogicznego. Po 1820 r. amerykańscy misjonarze transliterowali hawajski, przekładając go na język pisany i redukując liczbę spółgłosek do 7: h, k, l, m, n, p oraz w. Dziś język hawajski jest używany na co dzień tylko na prywatnej wyspie Nihau (Ni'hau). Pozostali mieszkańcy Hawajów mówią albo standardowym angielskim, albo używają odmiany języka pidżynowego, skomponowanego głównie z angielskich słów, lecz posiadającego niezwykłą fleksję i liczne chińskie, japońskie oraz filipińskie słowa.

   Wiele innych kulturowych aspektów rozwinęło się po kontakcie z kulturą świata zachodniego Hawajczycy przyjęli diatoniczną skalę muzyczną oraz harmonię, wprowadzoną przez misjonarzy do śpiewania hymnów. Od hiszpańskojęzycznych kowbojów (paniolo), mieszkających na Hawaii (Dużej Wyspie), Hawajczycy przejęli grę na gitarze. Poluzowali jednak struny, by zmienić tonację i tak powstał uroczysty styl grania znany jako "slack-key". 

   Kiedy portugalscy imigranci przybyli tu pod koniec XIX w., Hawajczycy nauczyli się grać na 4-strunowym braguinha, lecz zmienili nazwę instrumentu na ukulele. Razem z gitarą ukulele tworzyło akompaniament do tańca hula. Taniec ten, wykonywany w szybkim tempie tylko przez mężczyzn, był dawien jednym z rytuałów religijnych. Z czasem hula przekształcił się w pełen wdzięku taniec dla kobiet. Spódniczki z trawy zostały zapożyczone w XX w. od mieszkańców Mikronezji, tradycyjnie bowiem tancerze hula byli ubrani w liście drzewa ti. 

   Tradycyjne melodie są wykonywane zazwyczaj podczas luau. Jest to święto obchodzone pod gołym niebem, w czasie którego przyrządza się też świnię kalua pieczoną w imu (podziemny piec) i które może być najlepszą okazją do spróbowania typowo wyspiarskich potraw: poi (pasty z bulw taro, świeżej lub sfermentowanej), laulau (gotowanego na parze mięsa, ryby oraz liści taro, owiniętych w liście ti), lomi-lomi (solonego łososia przybranego pomidorami i cebulą) oraz haupia (puddingu kokosowego)."