białko

     Białka stanowią około 20% masy ciała człowieka i są najważniejszym składnikiem budowy organizmów żywych. Białka zwierzęce tworzy 20 aminokwasów, które dzielimy na: 

- egzogenne (niezbędne) -  których organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć; to lizyna, metionina, treonina, leucyna, izoleucyna, walina, tryptofan i fenyloalanina

- endogenne (nie niezbędne) - które syntetyzowane są przez organizm; to alanina, asparagina, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy i seryna

- warunkowo niezbędne - które wytwarzane są w organizmie, ale konieczna jest do tego obecność i odpowiednia ilość aminokwasów egzogennych; to arginina, cysteina, glutamina, glicyna, prolina i tyrozyna

    W organizmie człowieka białka pełnią bardzo wiele ról. Mogą stanowić elementy budulcowe, białka błon komórkowych, enzymy, hormony, pełnić funkcje ochronne, transportowe i brać udział w skurczu mięśni. Białka służą do odbudowy zużywających się tkanek, są podstawowym składnikiem krwi, limfy, mleka, hormonów i enzymów, wchodzą w skład ciał odpornościowych, utrzymują właściwe pH płynów ustrojowych, stanowią nośnik niektórych witamin i składników mineralnych oraz biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi. Ich niedobór w diecie skutkuje zahamowaniem wzrostu i rozwoju organizmu, uniemożliwia odbudowę tkanek, zmniejsza odporność na choroby i utrudnia gojenie się ran, jak również zaburza procesy myślowe i funkcjonowanie mózgu. Nadmiar białka w diecie też nie jest wskazany ze względu na konieczność wydalania azotu z organizmu. Azot - który nie zostanie wykorzystany do budowy białek - jest przetwarzany w mocznik i amoniak, który z kolei obciąża nerki i wątrobę, odpowiedzialne za jego neutralizację i wydalenie. Zwiększone przyjmowanie białek skutkuje przyspieszoną filtracją i wydalaniem składników mineralnych, w tym wapnia, co może przyczyniać się do powstawania osteoporozy. Zwiększa się także ryzyko kamicy nerkowej.

    Zapotrzebowanie na białko zależy od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Przeciętnie zakłada się, że dorosły, zdrowy człowiek o prawidłowej masie ciała potrzebuje dziennie 0,9 g białka na 1 kg masy ciała.