lucuma

• Owoce lucumy pochodzą z Ameryki Południowej i rosną na górzystych obszarach o klimacie tropikalnym oraz subtropikalnym. Lucuma występuje w Peru, Chile, Ekwadorze, Kolumbii, a także w Wietnamie i Laosie. To wiecznie zielone drzewo przez cały rok daje owoce o owalnym kształcie z wydłużonym, spiczastym wierzchołkiem i cienką brązowo-zieloną skórką. Miąższ lucumy jest twardy, często włóknisty, jasnożółty i bardzo słodki. Dojrzałe owoce spadają na ziemię, jednak nie od razu są jadalne. Trzeba przechowywać je przez kilka dni w ciemnym miejscu, aż zmiękną. Lucuma jest bardzo popularna wśród rdzennych mieszkańców na obszarach jej naturalnego występowania. Tylko tam owoce można zjeść na surowo. Eksportuje się je wysuszone w postaci proszku, ponieważ są trudne w transporcie, zaczynają fermentować na krótko po osiągnięciu dojrzałości i szybko się psują.

• Lucuma nazywana jest „złotem Inków”, była dawniej podstawowym pożywieniem mieszkańców peruwiańskich Andów, a badania archeologiczne ukazały jej ogromne symboliczne znaczenie. W czasach starożytnych stanowiła symbol stworzenia i płodności. Obecnie owoce podaje się na uroczystych przyjęciach, a w Peru najbardziej popularne są lody o smaku lucumy. Owoce są prawie nieznane poza naturalnym obszarem ich występowania, ale powoli zaczynają pojawiać się w sklepach w sproszkowanej postaci. 

• Owoce lucumy są bardzo słodkie. Ich smak opisuje się jako połączenie aromatów syropu klonowego, karmelu i batata, a zapach zbliżony jest do dojrzałej gruszki. Miąższ lucumy nie przypomina typowego, soczystego miąższu owoców. Jest suchy i zbliżony konsystencją do ugotowanego na twardo żółtka jajka. Proszek z lucumy, który wytwarza się wprost z wysuszonych owoców, jest wykorzystywany jako naturalny słodzik. Ze względu na niski indeks glikemiczny (IG=5) polecany jest osobom mającym problemy z gospodarką węglowodanową i chorującym na cukrzycę, ponieważ nie podnosi gwałtownie poziomu glukozy we krwi.

• Owoce lucumy charakteryzują się wysoką zawartością błonnika, β-karotenu, witaminy B3, potasu i wapnia. Wykazują też dużą aktywność przeciwutleniającą dzięki obecności związków fenolowych, katechin i epikatechin, jednak ich potencjał antyoksydacyjny jest mniejszy od polskich jagód czy popularnych owoców acai. Lucuma, podobnie jak plantany, jest skrobiowym owocem, dzięki czemu po jej zjedzeniu długo utrzymuje się wrażenie sytości. W przeciwieństwie do większości owoców nie wywołuje wyrzutu insuliny i uczucia głodu już 1-2 h po jedzeniu. Proszek z lucumy jest dużo mniej kwasotwórczy od innych substancji słodzących.

• Proszek z lucumy wytwarza się poprzez wysuszenie drobno pokrojonych dojrzałych owoców w temperaturze poniżej 45°C, co pozwala zachować ich walory odżywcze. W takiej postaci owoce można przechowywać do 2 lat.

• Lucuma ma zdolność hamowania enzymu alfa-glukozydazy, który rozcina łańcuchy węglowodanów na mniejsze cząsteczki. Dzięki temu spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia i zapobiega skokom glukozy we krwi.

• w tradycyjnej medycynie owoce lucumy są wykorzystywane jako naturalny antybiotyk

• ma działanie przeciwzapalne oraz przyspiesza gojenie ran i regenerację tkanek; z kolei olej z lucumy działa odżywczo na skórę i spowalnia jej starzenie

• Świeżą lucumę można jeść na surowo, przetwarza się ją w postaci konserw, zamraża, używa jako nadzienia do ciast, dodatku smakowego do lodów, jogurtów i puddingów. Proszek z lucumy znajduje zastosowanie jako zdrowy słodzik w smoothie, koktajlach, owsiankach, wypiekach i deserach. Świetnie nadaje się do wytwarzania lodów, ponieważ pomaga łączyć i emulgować tłuszcze z cukrami. Dobrze miesza się z mlekiem i napojami roślinnymi. Lucuma wymieszana z karobem stanowi alternatywę dla osób uczulonych na kakao.

• Lucuma nie nadaje się do stosowania analogicznie do cukru, ponieważ słabo rozpuszcza się w wodzie i ciepłych napojach, opada na dno naczynia i zostawia posmak. Sprawdza się natomiast jako dodatek do koktajli i deserów, z których wydobywa słodki smak. Proszek z lucumy jest dużo mniej słodki od cukru. Aby uzyskać słodycz jednej łyżki cukru, trzeba użyć 2 łyżek lucumy. Proszek wytwarza się z całej pulpy owocowej, a nie z soków czy skoncentrowanych ekstraktów, stąd natężenie słodkiego smaku nie jest tak duże, jak w przypadku np. cukru kokosowego.